Postępowanie nakazowe oraz upominawcze mogą wydawać się do siebie podobne. Uwzględnienie powództw w każdym z nich kończy się wydaniem nakazu zapłaty. Natomiast między postępowaniem nakazowym i upominawczym zachodzą pewne różnice. Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli wierzyciel dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych. Natomiast postępowanie upominawcze ma na celu wydanie nakazu zapłaty jeśli powód dochodzi jedynie świadczenie pieniężnego.

Ponadto, w postępowaniu nakazowym konieczne jest udowodnienie istnienia i wysokości roszczenia, w oparciu o dołączone do pozwu dokumenty, takie jak dokument urzędowy, zaakceptowany przez dłużnika rachunek – np. podpisana przez dłużnika faktura VAT, wezwanie dłużnika do zapłaty i pisemne oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu, zaakceptowane przez dłużnika żądanie zapłaty, zwrócone przez bank i niezapłacone z powodu braku środków na rachunku bankowym, weksel, czek, warrant lub rewers.

Z kolei udowodnienie roszczenia w postępowaniu upominawczym jest łatwiejsze. Dla wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym wystarczy, że roszczenie jest oczywiście zasadne, przytoczone okoliczności nie budzą wątpliwości, zaspokojenie roszczenia nie zależy od świadczeni wzajemnego, a miejsce pobytu pozwanego jest znane albo doręczenie mu nakazu zapłaty może nastąpić w kraju.

Chociaż postępowanie nakazowe wydaje się być trudniejsze, to postępowanie nakazowe jest opcją tańszą dla wierzyciela. W postępowaniu upominawczym opłata wynosi 5% wartości przedmiotu sporu (wyniesie nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100.000,00 zł). Z kolei w postępowaniu nakazowym opłata wyniesie 1/4 opłaty stosunkowej.

Nakaz zapłaty to orzeczenie sądowe nie będące wyrokiem, potwierdzające jednak z mocą wyroku istnienie zobowiązania oznaczonego w nakazie podmiotu. Natomiast nakaz zapłaty, podobnie jak wyrok, stanowi tytuł egzekucyjny, stanowiący podstawę do zastosowania przymusowego zaspokojenia wierzytelności w drodze postępowania egzekucyjnego.