Zgodnie z art. 6 pkt 1) ustawy o VAT:

Przepisów ustawy nie stosuje się do:

1) transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa;

Oznacza to, że na gruncie podatku VAT sprzedaż przedsiębiorstwa ma charakter neutralny, a transakcja nie podlega opodatkowaniem podatkiem VAT. Ustawa o VAT nie zawiera definicji „przedsiębiorstwa”, zatem należy odwołać się w tej materii do art. 55¹ kc, zgodnie z którym:

Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5) koncesje, licencje i zezwolenia;

6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8) tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zatem niewątpliwie zakład, w którym, np. wytwarzane są towary zbywane następnie w ramach działalności gospodarczej, może stanowić przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 55¹ kc.

Choć katalog składników przedsiębiorstwa został wymieniony w definicji, nie jest to lista zamknięta, lecz ma jedynie charakter przykładowy. Warto podkreślić, że zespół składników materialnych i niematerialnych może być uznany za przedsiębiorstwo, nawet jeśli nie obejmuje wszystkich wymienionych elementów. Kluczowe jest istnienie funkcjonalnego i organizacyjnego związku między poszczególnymi składnikami przedsiębiorstwa, decydującego o autonomicznej realizacji celów gospodarczych; składniki te powinny pozostawać w wzajemnych relacjach tworzących spójny zespół, a nie jedynie zbiór elementów.

W przypadku zbycia przedsiębiorstwa bez opodatkowania VAT, konieczne jest również kontynuowanie działalności gospodarczej przez nabywcę. Nie uznaje się zbycia przedsiębiorstwa, gdy nabywca kontynuuje prowadzenie działalności, co skutkuje jedynie zbyciem składników majątkowych, towarów lub zapasów.

Zakres i skala prowadzenia działalności gospodarczej przez nabywcę nie muszą być identyczne z dotychczasowym zakresem i skalą przedsiębiorstwa, aby uniknąć opodatkowania VAT. Kluczowe jest jednak utrzymanie przeznaczenia nabytych składników majątkowych. Decyzja o zaklasyfikowaniu danej czynności jako zbycia przedsiębiorstwa nie zależy od natychmiastowego rozpoczęcia działalności gospodarczej przez nabywcę w zakresie nabytego przedsiębiorstwa.

Przed przeprowadzeniem transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa warto rozważyć zwrócenie się z wnioskiem o interpretację indywidualną, w którym możliwe będzie dokładne opisanie przedmiotu transakcji i skierowanie zapytania o to, czy w naszej sprawie przedmiot transakcji stanowi przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część oraz czy transakcja będzie zwolniona z VAT.