Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych reguluje kwestie dotyczące świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zasadniczo za tego rodzaje wypadków ponosi ZUS. Pracodawca z kolei jest zobowiązany do opłacania składki na ubezpieczenie wypadkowe, której wysokość może być zróżnicowana w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków.

Aby móc uznać daną sytuację za wypadek w pracy lub chorobę zawodową, konieczne jest, aby zdarzenie miało miejsce podczas wykonywania obowiązków na rzecz pracodawcy. Ponadto, zdarzenie to powinno wystąpić w określonym czasie i miejscu bezpośrednio związanym z funkcjonowaniem danego zakładu pracy. Warto również zaznaczyć, że incydent, który wystąpił w trakcie podróży służbowej, również kwalifikuje się jako wypadek przy pracy.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 -2 ustawy o ubezpieczeniach społecznych:

1. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy wyłączną przyczyną wypadków, o których mowa w art. 3, było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
2. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują również ubezpieczonemu, który, będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.

Natomiast zakres odpowiedzialności pracodawcy reguluje art. 237¹ § 2 kp:

Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje od pracodawcy odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych.

Zakres bezpośredniej odpowiedzialności pracodawcy jest zatem ograniczony do odpowiedzialności za utratę przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy. Natomiast, wyżej wskazany przepis nie wyłącza odpowiedzialności na zasadach ogólnych. Zgodnie z art. 415 kc:

Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Jeśli pracodawca przyczynił się do zdarzenia, zgodnie z ogólnymi zasadami, jest on zobowiązany do wypłaty odszkodowania na podstawie odpowiedzialności cywilnej. Jednakże, taka odpowiedzialność występuje tylko w przypadku, gdy pracodawca zawinił (umyślnie lub nieumyślnie) oraz gdy istnieje związek przyczynowo – skutkowy między wypadkiem w pracy a postępowaniem pracodawcy.